Behandeling pijn en opiaten

Waarom dit onderzoek?

In Nederland hebben ongeveer 2 miljoen mensen chronische niet-kanker gerelateerde pijn. Hoewel de oorzaken voor acute pijn vaak direct te herleiden zijn naar weefselschade, is dit bij persisterende pijn niet altijd het geval. Ondanks dat opioïden frequent worden voorgeschreven voor chronische niet-kanker gerelateerde pijn, zijn ze, in tegenstelling tot voor acute pijn, niet bewezen effectief voor deze populatie. Wel gaat het gebruik van opioïden gepaard met allerlei bijwerkingen, zoals obstipatie en andere maag-darmklachten, slaapstoornissen, sedatie, psychische klachten, ademdepressie, en overdoseringen. Door de processen van tolerantie voor het analgetische effect, en door opioïdgeïnduceerde hyperalgesie, stijgt de behoefte aan meer opioïdenpijnstilling om hetzelfde analgetische effect te bereiken. Dit kan leiden tot dosisescalatie en stoornis in het gebruik van opioïden, waarbij patiënten nog steeds pijn ervaren en daarbij de nadelen van langdurig opioïdgebruik ondervinden.

Aangezien de afbouw van opioïden kan leiden tot ontwenning en een (korte) toename van pijn, dient dit zorgvuldig te gebeuren met medicamenteuze en niet-medicamenteuze ondersteuning. Het doel van dit huidige onderzoek is om te kijken naar de effecten van deze medicamenteuze en niet-medicamenteuze ondersteuning.

Wat doen we?

Een promotieonderzoek wordt uitgevoerd met verschillende deelstudies. In de eerste studie zijn bij 43 patiënten met chronische niet-kanker gerelateerde pijn en een stoornis in het gebruik van opioïden de effecten onderzocht van rotatie naar buprenorfine. Er is gekeken naar effecten op misbruik, zucht, psychiatrische comorbiditeit, pijn, hyperalgesie, en kwaliteit van leven.

Een tweede studie vergelijkt buprenorfine microtitratie met de conventionele rotatiemethode in patiënten met chronische pijn en een stoornis in het gebruik van opioïden. Uitkomstwaardes bij deze studie zijn opioiddosering, bijwerkingen, patiënttevredenheid, ontwenning, en pijn.

Een derde studie evalueert een behandelprogramma van Novadic-Kentron waarin een geïntegreerd behandelprogramma wordt aangeboden voor pijn en stoornis in gebruik van opioïden. In deze studie worden de effecten van het programma onderzocht op misbruik, zucht, pijn, pijncoping, pijninvalidatie, psychiatrische comorbiditeiten, en psychologische flexibiliteit.

Wat hebben we gevonden?

De resultaten van de eerste studie zijn gepubliceerd in een tweetal internationale tijdschriften. De studie toont aan  dat opioïdrotatie naar buprenorfine positieve effecten heeft op misbruik, zucht, psychiatrische comorbiditeiten, pijn, hyperalgesie, en kwaliteit van leven. Van de andere twee studies worden de resultaten op een later moment verwacht.

Wie zijn betrokken?

Het project wordt door NISPA in samenwerking met Novadic-Kentron en het Radboudumc uitgevoerd. De volgende personen zitten in het projectteam:

• Drs. Stijn Veldman, arts-onderzoeker, Novadic-Kentron
• Dr. Katinka Damen, psycholoog, Novadic-Kentron
• Prof. dr. Arnt Schellekens, psychiater, Radboudumc